از دیگر کارکردهای مسجد در صدر اسلام استفاده های فرهنگی، آموزشی و تبلیغی است. دینی که با امر به خواندن و آموزش و قلم و مبارزه با جهل و نادانی آغاز می شود نیازمند مرکزی برای آموزش و فرهنگ سازی است و در آن زمان بهترین جایگاه برای نیل به این هدف مسجد بوده است. پیامبر و یارانش از مسجد برای آموزش و تبلیغ و ترویج دین اسلام و آموزه های دینی بهره می گرفتند.